Gedenkplaats
Het project
In 1836/38 is aan de Haarstraat in Gorinchem de Waterstaatskerk ‘Nicolaas Pieck’ gebouwd. Van 1934 tot 1949 zijn de glazen ramen geleidelijk aan vervangen door prachtige gebrandschilderde ramen. De ramen met beeltenissen en vertellingen over de martelaren in die tijd zijn ontworpen door Pater Humbertus Randag. In 1979 verloor de kerk haar functie en zijn de ramen verwijderd en elders opgeslagen. De gerestaureerde, authentieke glas-in-loodramen over de martelaren van Gorcum, komen dus oorspronkelijk uit de voormalige Nicolaas Pieck-kerk.
De gruwelijke gebeurtenissen van destijds zijn onvergeeflijk en onvergetelijk. We willen door dit monument met de vertellingen in de ramen bezoekers met elkaar in gesprek brengen over de waarden om in vrijheid te leven (ook van godsdienst). Leven in een democratische omgeving waarbij gelijkheid, respect en tolerantie het leven meer inhoud geven door met elkaar in gesprek te gaan.
Het plan
De vakkundig gerestaureerde glas-in-loodramen worden geplaatst in de openbare ruimte. Naast de voormalige Nicolaas Pieck-kerk, waardoor ze letterlijk thuiskomen. Zij worden geplaatst op sokkels en voorzien van gehard glas om ze te beschermen.
De omgeving wordt aangepast in een parkachtige setting met veel groen en mooie verlichting, zodat er op iedere moment van de dag te genieten valt van dit vakwerk en het verhaal dat dit vertegenwoordigt.
Eén van de ramen zal prominent naast de voormalige kerk in de Haarstraat worden geplaatst als uitnodiging om verder te lopen naar het romantische plein. De route wordt aangegeven door een lichtlijn die is opgebouwd uit oude, niet bruikbare scherven, op magische wijze aangelicht.
Grote betekenis voor de stad Gorinchem
De Gedenkplaats is in meerdere opzichten van grote betekenis voor de stad Gorcum
De Gedenkplaats wordt een fijnzinnig ingerichte stedelijke ruimte met daarin een viertal subtiel geplaatste glas-in-loodramen die in een prachtig, kleurrijk monument met een grote cultuurhistorische waarde vormen. Het is een uniek monument, niet te vergelijken met enig ander monument in de stad, het land of zelfs in Europa.
Het monument vertelt de geschiedenis van de stad. Een zeer indringende gebeurtenis, met een wereldwijde bekendheid, wordt met dit monument beeldend weergegeven. Het vertelt wie en wat Gorinchem is.
De realisatie van de Gedenkplaats sluit aan op de recent verkregen Unesco-status en versterkt de cultuurhistorische waarden van de vestingstad Gorinchem.
De Gedenkplaats heeft een belangrijke maatschappelijke betekenis. Het verbeeldt de verschrikkelijke gebeurtenis die in 1572 heeft plaatsgevonden. Het is een waarschuwing, dan wel een oproep tot verdraagzaamheid, tolerantie, respect, vrede en vrijheid van meningsuiting en godsdienst.
De Gedenkplaats is ook van grote educatieve betekenis. Let wel: deze wordt weliswaar vormgegeven met afbeeldingen van katholieke heiligen, maar is geen religieus monument. Het is een oproep naar alle gezindten, religies en andere maatschappelijke stromingen.
De Gedenkplaats voegt een nieuw type openbare ruimte aan de stad toe, die Gorinchem nog niet kent: een half verscholen, intiem, bijna sereen pleintje. De groene sfeer, het zonlicht op het pleintje en de ramen, de rust en stilte zijn een prachtige aanvulling op de ruimtelijke kwaliteit van de stad.
Behalve dat het een aangename completering van de stad is, is het ook een plezierige opwaardering van het achteraf gelegen en enigszins verwaarloosde binnenstadbuurtje.
De Gedenkplaats is ook in toeristisch opzicht van grote betekenis. Het is nu al zo dat vele bezoekers vanuit Nederland en van ver buiten onze landsgrenzen naar Gorinchem komen, enerzijds vanwege de fraaie vestingstad, anderzijds vanwege de geschiedenis van de martelaren. Zij treffen een extra kwaliteit aan met de verbeelding van een aspect van Gorinchem, dat tot op heden nog niet in de openbare ruimte aanwezig is.
Artist impressions
Van dit project zijn artist impression films gemaakt die het monument door de vier jaargetijden heen en bij nacht laten zien. Zet het volume aan om ook van de bijbehorende muziek te kunnen genieten.
